Obsesif kompulsif bozukluk rahatsızlığı olan bireylerin ve yakınlarının her şeyden önce bilmeleri gereken en önemli nokta bu rahatsızlığın etkili tedavileri olduğudur.
Kafaya takmak ile obsesif kompulsif bozukluğunu birbirinden ayırmak oldukça önemlidir. Obsesif kompulsif bozukluk, ‘kafaya her şeyi takmak’ demek değildir.
İçindekiler
Obsesif kompulsif bozukluk hastasına nasıl davranmalı?
Öncelikle hastaya olabildiğince nazik ve anlayışlı olunmalıdır. Aksi takdirde olumsuz ve kaba davranışlar hastayı kötüleştirebilmektedir.
Kişinin hastalığa direnişinden ötürü övgülerde bulunulup pozitif hissetmesini sağlamak oldukça önemli olup hastaya güç vermektedir. Bilinmelidir ki hastanın yaptığı kompulsif davranışlar isteyerek yapılan davranışlar değillerdir. Hasta bu kompulsif eylemleri gerçekleştirmemek için büyük bir çaba içerisindedir.
Kendisini oldukça sıkıntılı hissettiren, istemsizce zihnine gelen düşünce, his ya da imgelerin yarattığı sıkıntıyı ancak bazı ritüelize davranışlarla (kompulsif eylemlerle) giderebileceğini düşünmekte öte yandan bu kompulsiyonların mantıkla açıklanamayacak şeyler olduğunu da bilmektedir. Burada bireyin asıl zorlandığı konu kendisine saçma, mantıksız geldiğini bilse de bu eylemleri durdurmakta yaşadığı zorlanmalardır.
Etiketlemenin zararları
Ailelerin burada hastaya ‘düşünmemeye çalış’ tavsiyesi iyi niyet içerse de hastalığı besleyebilecek bir ifadedir. Kişi burada aklına istemsiz gelen düşünceleri bastırabileceğini, engelleyebilmesi gerektiğini düşünmekte ve kendisine engel olamadığı için “sorunlu, yetersiz, başarısız kişi” olarak etiketlenmesine neden olabilmektedir.
Yaşantı hastanın durumuna göre planlanmalı
Ek olarak hasta ile hastalık temelli ilişki kurulmaktan kaçınılmalıdır. Tüm hayat hastanın durumuna göre planlanıp ailenin davranış biçimleri hastalığa ve kompulsiyonlara göre dizayn edilmemelidir.
Hasta günlük hayat içerisinde bazı kaçınmalar yaşayabilir; örneğin kirlememek için dışarı çıkmamak ya da ev kirlenmesin diye misafir ağırlamak gibi durumlar olduğunda hastanın kaçınmaları beslenmemeli ve doktoru ile görüşülüp belirlenen düzeyde kaçınmaların üzerine gidilerek (aşamalı ve hiyerarşik olarak psikiyatristi ile belirlenerek) hastalıkla mücadelede aile tedavi ekibine dahil edilmeli ve iş birliğine teşvik edilmelidir.
Hasta sorularına verilecek cevaplar
Hasta kompulsiyonlar esnasında onay arayışına girebilir. Örneğin “Elimi yeterince yıkadım mı? Arınabildim mi?” tarzında onay bekleyen sorular sorabilir. Bu sorulara olumlu ya da olumsuz hiçbir cevap verilmemesi gerekmektedir. Hastaya ‘temiz oldu evet’ denmesi kısa süreliğine ona geçici bir rahatlama sağlasa da uzun vadeli olarak hastalığı beslemekte ve onay ihtiyacının giderek artmasına neden olmaktadır.
Obsesif kompulsif bozukluk tedavisi
Obsesif kompulsif bozukluk, dirençli ve inatçı bir ruhsal hastalıktır. Tedavi ekibiyle her zaman iş birliği içinde olmak, hastaya motivasyon vermek, bazen sönme bazen alevlenme belirtilerinin olabileceğini kabul etmek, hastaya karşı suçlayıcı ifadeler kullanmamak, destekleyici tutum sergilemek, olumlu gelişmelerin altını çizmek önemlidir.
