Otizm spektrum bozukluğu (OSB), bireylerin sosyal iletişim, etkileşim ve davranışlarında zorluklar yaşadığı bir nörogelişimsel bozukluktur.
Otizm spektrum bozukluğunda belirtiler hafiften daha ağıra kadar genişleyen bir yelpaze şeklinde görülür.
Otizmde hangi belirtiler görülür?
- Sosyal iletişimde zorluklar: Göz teması kuramama, duygusal ifadelere tepki verememe, sosyal becerilerde güçlük
- Davranışsal zorluklar: Tekrar eden davranışlar, belli rutinlere aşırı bağlılık, kısıtlı bir ilgi alanı
- Duyusal hassasiyet: Ses, ışık, dokunma gibi duyusal uyaranlara aşırı veya az tepki verme
Otizmin tedavisi var mı?
Otizmin ne yazık ki spesifik bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak tanının erken konması, ilgili alanlara müdahale açısından çok önemli rol oynar.
Otizm tedavisinde neler kullanılır?
Bugün otizmin her ne kadar özel bir tedavisi olmasa da davranış terapileri, dil ve konuşma terapisi, aile psikoeğitimi, oyun terapisi, eşlik eden ruhsal sorunlara yönelik semptomatik tedavi erken dönemde başlandığında otizmin daha iyi gidişli ve belirtilerin daha hafif seyrettiği bilinmektedir.
Erken tanı ve etkili müdahaleler bireyin potansiyelini en üst düzeye taşımasına yardımcı olur.
Otizm neden olur?
Otizm alanında yapılan ve devam eden pek çok araştırmaya rağmen henüz nedeni aydınlatılamamış bir nörogelişimsel bozukluktur. Araştırmalar genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıktığını düşündürmektedir.
Otizmle ilgili yapılan bazı aile çalışmaları, ailede ortaya çıkma ihtimalinin daha yüksek olduğunu ve bazı genlerin otizm riskini arttırabileceğini göstermiştir.
Beyin gelişimi sırasında bazı yapıların farklı gelişiminin de yine otizm riskini arttırabileceği düşünülmektedir.
Ayrıca, tam olarak kanıtlanmamış olsa da hamilelikte maruz kalınan bazı çevresel faktörler, enfeksiyonlar ve ilaçların da etken olabileceği düşünülmektedir.
Otizm tanısı kaç yaşa kadar konulur?
Genellikle 2-3 yaşlar arasında tanı konur. Ancak bazı belirtiler daha erken de görülebilir.
Otizm tanısı nasıl konur?
Otizm tanısı için özel bir tetkik yoktur. Tanı, uzman bir ekip tarafından gözlem, aile görüşmeleri, detaylı hasta muayenesi ve öyküsü alınarak yapılan takipler sonrası konur. Destekleyici olarak bazı tarama testleri, gelişim testlerinden de klinikte faydalanılmaktadır.
Otizmde özel eğitimler işe yarar mı?
Otizmli bireyler için özel eğitim, kişiselleştirilmiş ve bireyin gelişimsel ihtiyaçlarına göre özel olarak planlanmalıdır. Özel eğitim, akademik becerilerin yanı sıra sosyal, duygusal, iletişimsel ve davranışsal becerileri de geliştirmeye yardımcı olur.
Aile eğitimi, dil ve konuşma terapisi, oyun terapisi bu nörogelişimsel bozuklukta olumlu ilerlemeler görülmesine önemli düzeyde destek olur.
Otizmde TMS tedavisi işe yarar mı?
Otizmde TMS tedavisinin etkinliği açısından dünyada çalışmalar devam etmektedir.
TMS, beynin belirli bölgelerine manyetik dalgalar göndererek sinir hücrelerinin aktivitesini arttırmayı veya azaltmayı hedefler.
TMS tedavisinin otizmde gözlenebilen faydaları
Araştırmalar TMS’nin sosyal iletişim ve etkileşim üzerinde olumlu etkiler yaratabileceğini göstermektedir. Ayrıca duygu düzenleme becerilerinde artış, bazı davranışsal problemleri azaltmakta yardımcı olabileceği, göz temasında artış, negativist tutumda azalma, taklit ve tekrar becerilerini kazanmasına yardımcı olabileceği gösterilmiştir.
Alanda TMS’nin potansiyel faydaları hakkında daha çok ve uzun vadeli çalışmalara ihtiyaç vardır.